Vorige week schreef ik een stuk over waarom we zo slecht zijn in ruziemaken. Over hoe we vaak reageren vanuit oude patronen, in plaats van vanuit het hier en nu. Maar waarom gebeurt dat eigenlijk? Waarom schieten we soms in een automatische reactie?
Vandaag een verdieping daarop: een blog over triggers en overlevingsmechanismes. Wat zijn het? Hoe werken ze? En wat gebeurt er als je er bewuster mee omgaat?
Dat triggers invloed hebben op conflicten is vast geen verrassing..
Wat is een trigger?
Een trigger is een situatie, opmerking, blik of handeling die een diepere laag in jou raakt. Vaak is dat een oude pijn of een overtuiging die je onbewust met je meedraagt. Triggers zijn heel normaal, iedereen heeft ze.
Ze werken als een alarmsysteem: “Pas op, dit is gevaarlijk!” Ook al is het gevaar allang voorbij, voor jou heeft het nog steeds impact. Triggers zijn persoonlijk en uniek. We beseffen ons vaak niet hoe verschillend we geraakt worden door dingen. En daar ontstaan conflicten.
Triggers kunnen zowel constructief als destructief gedrag oproepen. Soms zetten ze je aan tot actie: je wordt scherper. Maar vaak schiet je in een reflex die je niet helpt. Je wordt bijvoorbeeld (buiten proportie) boos, trekt je terug, gaat overcompenseren of klapt helemaal dicht. Dit gebeurt niet bewust, maar automatisch.
Wat gebeurt er als je getriggerd wordt?
Wanneer je getriggerd wordt, kiest je systeem razendsnel een reactie. Dit gebeurt op drie niveaus:
1. Het overlevingsdeel
Dit deel grijpt direct in zodra een trigger wordt geactiveerd. Het wil jou zo snel mogelijk door de situatie loodsen en doet dat met overlevingsgedrag:
• Vechten (boos worden, je verdedigen)
• Vluchten (je terugtrekken, vermijden)
• Bevriezen (verstijven, niks meer zeggen)
• Pleasing (jezelf vergeten, de ander naar de zin maken)
Het voelt alsof je geen keuze hebt. Je doet wat je altijd doet.
2. Het traumadeel
Dit is als een opslagplek in je systeem waar alle pijnlijke ervaringen worden bewaard die je niet kon verwerken. Zodra het overlevingsdeel in actie komt, parkeert het direct de echte, diepe emoties in dit traumadeel. Verdriet, angst, schaamte—ze worden weggestopt. Je voelt ze niet bewust, maar ze sturen wel je reactiepatronen.
3. Het gezonde deel
Dit is het deel van jou dat helder kan nadenken, reflecteren en bewuste keuzes kan maken. Hier kun je voelen zonder overspoeld te raken. Je kunt afstand nemen, zien wat er gebeurt en reageren zoals je dat echt wilt. Het probleem? Op het moment van een trigger raakt dit deel vaak op de achtergrond. Het overlevingsdeel neemt het over.
Triggers gaan niet weg, maar je kunt er anders mee omgaan
Triggers verdwijnen nooit helemaal. Ze zijn een onderdeel van wie je bent. Maar hoe je ermee omgaat, kan wél veranderen. Hoe beter je jouw triggers herkent en hoe vaker je even pauzeert voordat je reageert, hoe meer ruimte je krijgt om vanuit je gezonde deel te handelen. En dát is waar echte verandering begint.
Een trigger voor mij is bijvoorbeeld genegeerd worden. Het gevoel niet gehoord of gezien te worden ligt daaraan ten grondslag. Wanneer ik denk dat iemand me negeert, schiet mijn overlevingsdeel direct in actie. Mijn mechanische? Harder mijn best doen en/of pleasen. Mijn punt herhalen, overtuigen (drammen als het moet). Als ik me niet bewust ben, kan mijn gedrag destructiever worden. Een aantal jaar geleden schoot ik dan in een soort hysterie, de ander MOEST me zien. Je begrijpt, dat kan makkelijk tot een conflict leiden. 😊
Inmiddels heb ik geleerd dat het anders kan. Als ik deze trigger voel en de echte emotie durf toe te laten, in dit geval verdriet, is het even intens, maar ook snel weer voorbij. Ik huil, herpak mezelf en mijn gezonde deel neemt weer de leiding. Dan kan ik helder kijken en denken. Er zijn nu nog maar af en toe momenten dat ik me genegeerd voel en meestal lukt het me om hier constructief mee om te gaan. De trigger is niet helemaal weg maar zeker in kracht afgenomen.
Hoe kun je beter omgaan met triggers?
Bewuster omgaan met triggers betekent dat je leert herkennen wanneer je in je overlevingsdeel zit, en dat je ruimte creëert om vanuit je gezonde deel te reageren. Dit helpt:
1. Je triggers herkennen
Welke situaties raken je altijd? Zie je een onderliggend patroon?
2. Je reactie vertragen
Voel je een heftige emotie opkomen? Adem in en gun jezelf een paar seconden.
3. Je emotie toelaten
In plaats van boos of gefrustreerd te blijven, durf te voelen wat er écht zit. Vaak is dat verdriet, angst of een diep verlangen.
4. Bewust een andere keuze maken
Hoe zou je reageren als je niet geleid werd door oude patronen?
Conflict biedt een kans om iets nieuws te leren over hoe we relaties aangaan, wat we nodig hebben en hoe anderen ons gedrag interpreteren. Maar veel mensen vermijden die kans, simpelweg omdat ze niet over de juiste tools beschikken om hun eigen (onrustige) stemmingen en emoties te begrijpen.
Mensen die mij een beetje volgen, weten dat dit mijn missie is: zoveel mogelijk tools en inzichten delen om ons conflictvaardiger te maken (Ja, ik leg de lat hoog). Ik schrijf er zelfs een boek over. Over een paar weken begint de voorverkoop, ik verwacht dat begin april pre-orderen mogelijk is. Wil je op de hoogte blijven? Hier vind je meer informatie
