Relatieproblemen en mediation, daar bestaat nog wel eens een verkeerd beeld bij. Er wordt wel gedacht dat therapeuten er zijn om mensen met relatieproblemen te helpen om de relatie te herstellen, en mediators verschijnen ten tonele wanneer dit niet gelukt is. Toch is het niet zo zwart-wit te stellen, op deze pagina bekijken we op welke wijze mediation een rol kan spelen bij relatieproblemen.
Relatieproblemen en mediation: De indeling van de ruimte
Het verschil tussen een therapeut en een mediator is niet altijd even duidelijk. Dat is niet zo vreemd want beide professionals houden zich bezig met communicatie en onderlinge relaties. Inhoudelijk kunnen dezelfde onderwerpen aan bod komen, in beide gevallen zal de specialist proberen om de communicatie weer op gang te brengen en waar mogelijk de band tussen partijen (deels) te herstellen. Zelfs met een overlap van kennis en methodieken zijn er verschillen tussen de therapeut en de mediator, die variëren van heel duidelijk tot subtiele details. Laten we aan de hand van een heel eenvoudige visualisatie het voornaamste verschil illustreren.
- Een relatietherapeut zit tegenover een stel (of een groep) die naast elkaar zit.
- Een mediator zit tussen twee of meer partijen in.
Dit is een sterk vereenvoudigde uitleg, het geeft wel duidelijk aan in welk stadium de relatieproblemen zich bevinden. In het eerste geval nemen de participanten het initiatief om er samen uit te komen, en vertrouwen erop dat de therapeut op basis van kennis en inzicht een positieve uitkomst kan realiseren. Bij de tweede situatie is er een dermate grote communicatiestoornis waardoor de partijen niet naast elkaar zitten, maar lijnrecht tegenover elkaar. Zowel fysiek als emotioneel. Een mediator probeert als neutrale partij een veilige omgeving te creëren waarin de gesprekspartners tot een acceptabele conclusie kunnen komen.
Scheiding is niet altijd de uitkomst
Het komt regelmatig voor dat een mediator om de hoek komt kijken wanneer het werk van de relatietherapeut niet heeft geholpen, en een rechtsgang met juristen nog te vermijden valt. De relatie is dus beschadigd, maar niet per definitie onherstelbaar. Het komt voor dat partners weer op een niveau van communiceren kunnen geraken waarin ze elkaar weer vinden. Dat is lang niet altijd het geval maar het is ook zeker niet uitgesloten. Dit is overigens niet het standaard doel van mediation, uiteindelijk bepalen de participanten zelf wat voor hen het juiste pad is. In tegenstelling tot een relatietherapeut is er bij mediation geen vooropgesteld doel om de relatie te herstellen. Dat zou een druk uitoefenen op de situatie waar één of meerdere betrokkenen niet op zitten te wachten in deze situatie.
Intellectuele en emotionele communicatie
Bij therapie wordt vaak uitgegaan van intellectuele communicatie. Door rationeel te denken en de feiten boven tafel te halen kunnen de gesprekspartners op één lijn komen te staan. Dat is op zich helemaal geen verkeerde gedachte, vanuit een feitelijke basis kunnen de gemoederen getemperd worden. Toch zijn er ook methoden waarbij juist de emotionele communicatie als uitgangspunt wordt genomen. Bijvoorbeeld Emotionally Focused Therapy, een methode die ontwikkeld werd door Sue Johnson. Zij is een Amerikaanse relatietherapeut die meerdere boeken over het onderwerp heeft geschreven waaronder “Houd me vast”. Hierin maakt ze gebruik van zeven stappen om hechte en veilige relaties tot stand te brengen. En daarbij is er een hoofdrol weggelegd voor emoties. Er komen onderwerpen aan bod zoals:
- Ruzie is een vorm van protest tegen het verlies van emotionele verbondenheid. Je kunt de persoon die je zo goed dacht te kennen niet meer vertrouwen. Dit leidt tot frustratie en woede. Je bent niet zozeer boos op de persoon als op de situatie dat je deze persoon niet meer in vertrouwen kunt nemen.
- Er is een negatieve spiraal bij interacties. Steeds als je weer probeert te communiceren wordt de situatie erger, pijnlijker en meer confronterend. Het heeft geen zin meer om te communiceren want het mondt altijd uit in verwijten en ruzie.
- Vertrouwen is een basisbehoefte. Wanneer het vertrouwen weg is kun je niet op intellectueel niveau met elkaar communiceren. Eerst moet de vertrouwensband hersteld worden.
Hoewel relatietherapie vaak geënt is op echtparen, kunnen dit ook familieleden of vrienden zijn. De relatie kan anders zijn, de emoties zijn universeel.
Emoties zijn grensoverschrijdend
Het boek “Houd me vast” is geschreven door een Amerikaanse auteur vanuit een Amerikaanse zienswijze. Die wijkt op een aantal punten behoorlijk af van de Nederlandse manier van communiceren, om nog maar niet te spreken van andere culturen en nationaliteiten. Bij therapie of mediation vanuit een intellectueel uitgangspunt loop je snel tegen dit soort verschillen op, wanneer je emoties centraal stelt zijn culturele verschillen van minder belang. Want we delen allemaal dezelfde emoties, zelfs wanneer regels in de samenleving ons in een keurslijf plaatsen. Zo zijn er Nederlanders met één of enkele generaties afstand tot een compleet andere cultuur, immigranten die hier een leven hebben opgebouwd. Die zitten vaak tussen twee culturen in, wat verwarring, frustratie en ook angst kan oproepen. Door hulp te bieden vanuit een emotionele denkwijze kan de dialoog geopend worden, met respect voor ieders achtergrond en cultuur.
Wanneer je meer wilt weten over relatieproblemen en de rol die een mediator hierin kan spelen, neem dan gerust eens contact met ons op voor meer informatie.
