Persoonlijk leiderschap en conflicthantering

Een conflict is altijd gekoppeld aan communicatie. Dit kan de aanleiding zijn of juist de oplossing. Er kan sprake zijn van miscommunicatie, een gebrek aan communicatie of juist een overdaad aan communicatie. Intermenselijk contact staat aan de basis van alles wat we doen en wie we zijn. Hoewel mensen voor een deel te ‘sturen’ zijn hebben we slechts een beperkte invloed op andere personen. Binnen een traject van conflicthantering kan persoonlijk leiderschap een belangrijke rol innemen. Heel eenvoudig gesteld; je kunt een extern probleem niet oplossen als je intern de zaakjes niet op orde hebt. Laten we daarom de basis van persoonlijk leiderschap bekijken en deze toepassen op conflicthantering.

Wat is persoonlijk leiderschap?

Bij het woord ‘leider’ wordt direct gedacht aan een ander persoon. Een teamleider, een directeur of de koning van een land. Iedereen zal in verschillende fasen van het leven zowel de rol van leidinggevende als volger innemen. Denk aan een opgroeiend kind dat als volwassene zelf ouder wordt, met alle verantwoordelijkheden die hiermee gepaard gaan. Persoonlijk leiderschap staat voor de regie over je eigen doen en laten. Hoofd, hart en handen vormen een eenheid wat het eenvoudiger maakt om te werken en communiceren met anderen.

Zelfkennis

Mensen met veel zelfvertrouwen stralen autoriteit uit. Dit betekent niet dat ze ook over veel zelfkennis beschikken. Sterker nog, een gebrek aan zelfkennis kan zich uiten in een ongefundeerd gevoel van zelfvertrouwen. Een heel eenvoudig en onschuldig voorbeeld is een persoon die een zelfbouw kast koopt. De gezinsleden weten vooraf dat deze doe-het-zelver eigenlijk twee linkerhanden heeft. Overmoed en misplaatst zelfvertrouwen zet de klusser aan tot een karwei dat gedoemd is om te falen. Met wat meer zelfkennis zou deze persoon de klus hebben uitbesteed met als gevolg een bevredigend resultaat voor alle betrokkenen.

Bij persoonlijk leiderschap kun je met zelfvertrouwen ver komen, toch kun je er ook veel schade mee aanrichten. Het is daarom beter om aan zelfkennis te werken.

Hoe leer ik mezelf beter kennen?

Er werd al opgemerkt dat je mensen kunt sturen in een bepaalde richting. Op persoonlijk vlak draaien we dit om door de juiste richting te bepalen op basis van drie criteria:

1.    Waarden
2.    Vaardigheden
3.    Doelstellingen

Laten we deze drie criteria wat nader bekijken:

1. Waarden - Dit zijn de overtuigingen waar je niet van af wilt wijken, de principes waar je voor staat. Die krijg je mee van je ouders, de omgeving, persoonlijke ervaringen en informatie die je tot je neemt. Enkele voorbeelden van kernwaarden zijn rechtvaardigheid, eerlijkheid en geborgenheid. In praktijk delen de meeste mensen overwegend dezelfde waarden, het verschil zit voor een deel in de interpretatie van deze waarden en deels in de positie die ingenomen wordt. Als je in conflict treedt met iemand anders, dan zullen beide partijen in de eerste plaats overtuigd zijn van hun eigen gelijk. Dus is het rechtvaardig dat de andere partij zich moet conformeren naar jouw standpunt. Door je eigen kernwaarden te definiëren leg je de basis voor persoonlijk leiderschap. 
2. Vaardigheden - We spreken hier bewust niet van talenten. Er is onderscheid te maken tussen aangeboren talent en een vaardigheid die je moet ontwikkelen. Deze pagina wordt geschreven vanuit het oogpunt van de mediator, niet een expert in genetica. Daarom houden we ons niet bezig met ‘talent’ maar met vaardigheden die je ontwikkelt. Zelfs als je muzikaal onderlegd bent zul je veel moeten oefenen om een instrument daadwerkelijk te leren spelen. Ook als je over een hoog empathisch vermogen beschikt zul je nog steeds moeten werken aan begrip voor een ander tijdens een conflict. Door je vaardigheden in kaart te brengen kun je bepalen waar je op kunt vertrouwen, en waar je nog aan kunt bouwen.
3. Doelstellingen - Op basis van persoonlijke waarden en vaardigheden kun je persoonlijke doelstellingen bepalen. Je kunt uitgaan van een hoofddoel en deze onderverdelen in subdoelen. Redeneer vanuit jezelf. Stel dus niet als doel om de mensheid gelukkig te maken maar ga liever voor jezelf gelukkig maken. Is dit niet een egocentrisch uitgangspunt? Niet als je uitgaat van de waarden die je al gesteld hebt. Als je eerlijk bent en rechtvaardig handelt zul je hier gelukkig van worden, deze positiviteit kun je weer meenemen in jouw communicatie.

Door primaire doelen onder te verdelen naar doelstellingen op de korte termijn, werk je aan ‘task fulfillment’. Met andere woorden; je schrapt uitdagingen van je lijstje wat direct voldoening geeft.

Ieder leven heeft pieken en dalen. Als je denkt en handelt vanuit persoonlijk leiderschap dan heb je een solide basis wat veel steun geeft in conflicthantering. Vaak houden mensen zich vast aan onbelangrijke zaken omdat ze zich anders verloren voelen. Je hebt vast ooit een ruzie gehad waarbij je vasthield aan een standpunt waarvan je eigenlijk wist dat deze onjuist was. Dat is je ‘anker’ dat je niet los kunt laten. Als je de regie hebt over je eigen leven dan kun je sneller loslaten en beter inspelen op nieuwe informatie.

Persoonlijk leiderschap binnen conflicthantering

We hebben tot nu toe alleen naar de persoon gekeken, niet naar het conflict. Door jezelf te kennen en te leiden sta je sterker ten opzichte van de persoon of organisatie waarmee je in conflict bent. Niet alleen kun je beter vasthouden aan je eigen standpunten, je kunt ze ook loslaten als er nieuwe informatie komt die tot een conflictresolutie kan leiden. Je staat namelijk meer open omdat je communiceert vanuit zelfvertrouwen én zelfkennis. Dit voel je niet alleen zelf, dit ervaart de andere partij ook.

Het begint bij jezelf, laat het niet stoppen bij iemand anders

Het zou natuurlijk heel mooi zijn als je na het lezen van deze pagina aan de slag gaat en hierdoor persoonlijk leiderschap kunt nemen. Dit betekent natuurlijk niet dat de andere partij ook op dit punt is gekomen, of dit ooit zal behalen. Je communiceert nog steeds met een overlegpartner die onverwacht uit de hoek kan komen. In juridische zaken wordt je bijgestaan door een advocaat. Deze juristen handelen in het belang van één partij, met twee belanghebbenden recht tegenover elkaar. Met een neutrale mediator kan de onderliggende communicatie wellicht gestuurd worden naar een resolutie die voor alle betrokken partijen gunstig is. Goed leiden betekent namelijk ook luisteren, leren en delegeren.
Heb je naar aanleiding van dit artikel vragen? Neem dan gerust contact met me op!