Co-ouderschap of (solo) Parallel ouderschap

Een scheiding kan naast verdriet ook verlossing bieden. Twee partners die niet bij elkaar passen kunnen een nieuw leven beginnen. Helaas betekent scheiden niet dat er nu een onbeschreven blad voor je ligt, gebeurtenissen in het verleden bepalen de toekomst voor beide partners én hun omgeving. Een belangrijke factor hierin is het ouderschap. Kinderen worden universeel beschouwd als een gift, een wonder, een vervolmaking van een gezin. Een kind brengt ook veel nieuwe verantwoordelijkheden mee voor de ouders. Bij een scheiding zijn kinderen maar al te vaak het lijdend voorwerp, met een gebrek aan keuzemogelijkheden en invloed op de situatie. Ouders moeten beslissingen nemen waarbij de keuzes lang niet altijd voor de hand liggen. Zo is er de keuze voor co-ouderschap of parallel ouderschap, wat overigens geen zwart-wit optie hoeft te zijn.

Co-ouderschap of parallel ouderschap: Twee ouders, twee gezinnen

Een uitzondering daargelaten zal een kind twee (biologische) ouders hebben. Wanneer deze ouders besluiten om uit elkaar te gaan zullen ze de zorg over hun kinderen moeten verdelen. Hoe dit verdeeld wordt en hoe dit overleg tot stand komt is juridisch gezien niet relevant, zolang er maar een ouderschapsplan wordt opgesteld. Dit kunnen de voormalige partners samen invulling geven, ze kunnen hiervoor een mediator inschakelen of ze nemen ieder een advocaat in de arm wat kan leiden tot een bittere strijd. De ‘experts’ zullen aangeven dat ‘communicatie’ in deze fase van groot belang is. Maar wat doe je als de ex-partners totaal niet met elkaar kunnen communiceren? Uit woede, uit angst of om andere redenen? Naast het standaard coöperatief ouderschap of afgekort co-ouderschap is er ook parallel ouderschap. Hier zullen dezelfde experts zich doorgaans richten op co-ouderschap uit het belang voor het kind. Kinderen hebben recht op contact met beide ouders, de volwassenen moeten er samen, maar uit zien te komen in het belang van hun kind. Daarbij wordt soms te gemakkelijk voorbijgegaan aan de aard van de scheiding. Communicatie in deze fase is zeker niet vanzelfsprekend.

Verschillen en uitgangspunten

Laten we de basis verschillen en uitgangspunten van co-ouderschap en parallel ouderschap eerst even opsommen. Houd daarbij rekening dat er tussen deze twee uitersten een wereld van nuancering ligt.

Co-ouderschap

● Ouders komen samen een ouderschapsplan overeen.
● Taken omtrent opvoeding worden verdeeld.
● De financiële bijdrage per ouder wordt vastgelegd.
● Er wordt bepaald waar de hoofdverblijfplaats is.
● Er wordt een omgangsregeling bepaald.
● Voor specifieke zaken kan er een centraal contactpersoon worden aangewezen.
● De ouders hebben regelmatig contact met elkaar over de kinderen.

Parallel ouderschap

● Ouders kunnen of willen niet langer met elkaar communiceren.
● Kinderen groeien op in twee afzonderlijke huishoudens.
● Gesprekken met externe instanties zoals scholen of artsen worden individueel uitgevoerd.
● Het kind spreekt niet of nauwelijks over het leven bij de andere ouder.
● Wanneer overleg noodzakelijk is vindt dit plaats via een intermediair of een mediator.

Heel eenvoudig gesteld is er enerzijds de optie voor een ‘uitgebreide’ familie voor het kind waarin beide ouders als eenheid functioneren, verdeeld over twee huishoudens. Anderzijds is er een situatie waarbij het kind opgroeit in twee afzonderlijke huishoudens.

Waarom kiezen voor parallel ouderschap?

Omdat co-ouderschap gezien wordt als de ‘standaard’ voor een ouderschapsplan, tasten ouders waarvoor deze oplossing niet mogelijk is vaak in het duister. Hoe stel je een overeenkomst op als het onmogelijk blijkt om met de voormalige partner te communiceren? Het ideale beeld is een situatie waarin twee personen besluiten dat ze liever hun eigen weg gaan maar hun zorgtaak ten opzichte van hun kinderen als eenheid willen invullen. Je kunt het over veel zaken oneens zijn, maar niets waar het kind onder hoeft te lijden. Je zult soms wat water bij de wijn moeten doen maar dat hebben jullie er voor over in het belang van het kind. Tot zover het ideale uitgangspunt...

Bij een scheiding op basis van wantrouwen wordt het lastig om afspraken te maken. Als ouders het volledig oneens zijn over de wijze van opvoeding kun je niet zomaar tot een overeenstemming komen, de Rechter moet in dit geval uitspraak doen. Het is ook mogelijk dat nieuwe partners of andere personen in de omgeving druk uitoefenen wat communicatie onmogelijk maakt. Wellicht is er een historie van geweld en/of bedreiging wat gevaarlijke situaties kan opleveren. Bij wantrouwen is het begrijpelijk dat een ex-partner niet graag medische informatie of prestaties op school via de ‘onbetrouwbare’ ouder verneemt. Fysieke afstand vanwege verhuizing is geen argument omdat er volop mogelijkheden zijn voor indirecte communicatie.

Voorwaarden voor succes

Bij co-ouderschap is het van belang dat de ouders wat betreft de opvoeding van hun kinderen op één lijn liggen, of hier in ieder geval een middenweg in kunnen vinden. Het is met name van belang om alles goed vast te leggen of laten noteren zodat er later geen discussie over kan plaatsvinden. Herzien van een ouderschapsplan of afspraken aanpassen is mogelijk wanneer de situatie verandert.

Wanneer er sprake is van één ouder die absoluut niet bereid is mee te werken dan geef je als ouder de beslissingname in handen van een externe partij. Dit kan de Rechter zijn, bij medische aangelegenheden zal een arts soms een keuze moeten maken waar normaal gesproken de ouders beslissen. Hoewel parallel ouderschap rust kan bieden is er minder zicht op de situatie ‘aan de andere kant’. Kun je het welzijn van jouw kind waarborgen?

Als je vermoedt dat jouw kind zich in een situatie bevindt die gevaarlijk is of niet in het belang is van het kind, dan moet je daar als ouder melding van maken bij de autoriteiten. Zoek zelf niet het conflict op, dit zal alleen maar averechts werken. Oudervervreemding ligt op de loer wanneer één ouder zich niet kan neerleggen bij de situatie of kiest om een nieuw leven op te bouwen zonder ex-partner of kinderen. Ook dit lijkt ‘rustig’ maar kan zich in een later stadium opbreken.

Mediation in ouderschap

Het is mogelijk dat een situatie van parallel ouderschap verandert naar coöperatief ouderschap wanneer de situatie tussen de voormalige partners beter wordt. Of juist andersom wanneer er problemen ontstaan of kleine ergernissen groter worden. Met mediation kan een trein die dreigt te ontsporen wellicht weer recht worden getrokken, daarnaast kan een neutraal persoon op basis van ervaring praktische handvatten aanreiken. Het welzijn van het kind dient altijd voorop te staan, zoek naar een duurzame oplossing waarbij de ouders in staat zijn én blijven om de voorwaarden in het ouderschapsplan na te leven.

Heb je naar aanleiding van dit artikel vragen? Neem dan gerust contact met me op.