Conflicten in familiebedrijven oplossen

In 2012 kwam er een commercial op de televisie, waarin broertjes Seamus en Earl in conflict kwamen over de productie van een koekje met caramel en chocolade. De twee broers besloten ieder hun eigen fabriek te starten. Welk koekje was het beste? Dat mag de consument bepalen, want het ging over Twix, de dubbele reep die gewoon door Mars Inc. wordt gemaakt. De linkerzijde is “anders omdat het productieproces verschilt” en de rechterzijde wordt gemaakt met “een uniek proces waardoor het opvalt”. De commercial was een komische verwijzing naar een bekend fenomeen; conflicten in familiebedrijven. De oplossing is helaas niet zo eenvoudig als twee koekjes in dezelfde wikkel hullen.

Conflicten die generaties overschrijden

Het komt vaak voor dat vrienden of familieleden samen een bedrijf oprichten. Er is al een basis van vertrouwen aanwezig, en je kent elkaar van binnen en buiten. Maar liefde maakt ook blind, en beperkingen van een familielid worden met de mantel der liefde bedekt. Wanneer bijvoorbeeld twee broers in conflict komen, kan dit ook gevolgen hebben voor de volgende generatie eigenaren met dezelfde achternaam. Soms kunnen de zonen en dochters door goed met elkaar te communiceren en het hoofd koel te houden langlopende ruzies oplossen, maar dat is zeker niet altijd het geval. Zeker niet wanneer het aantal familieleden binnen de organisatie zich verder uitbreidt, inclusief personen die niet diezelfde affiniteit met ondernemen hebben als hun (groot)ouders.

Aldi Noord en Aldi Zuid

Aldi behoort tot de meest succesvolle familiebedrijven ter wereld. In 1946 namen broers Karl en Theo Albrecht het kruidenierswinkeltje van hun moeder over. Zeven jaar later waren ze uitgegroeid tot een keten met dertig supermarkten. Het verhaal gaat dat ze in 1961 in conflict kwamen over de verkoop van sigaretten. Theo was voor, Karl was tegen. Dit resulteerde in een scheiding van het bedrijf met een harde lijn tussen noord en zuid, ook wel de “Aldi-evenaar” genoemd. De Twix commercial is dus niet zomaar een fictief verhaal.

Standaard conflictmanagement werkt niet bij conflicten in familiebedrijven

Professoren aan de Harvard Universiteit hebben een dik boek samengesteld, volledig gericht op conflictmanagement. Maar ze erkennen dat deze methoden lang niet altijd toepasbaar zijn op familiebedrijven. Er spelen namelijk vaak emotionele conflicten, die zelden hardop worden uitgesproken. De onenigheid is niet puur zakelijk, en familieleden kunnen niet zomaar kiezen om uit elkaar te gaan. Bij een splitsing of eventuele verkoop heeft dit ook verstrekkende gevolgen voor de kinderen.

Vooraf duidelijke afspraken maken

Het is van groot belang dat er duidelijke afspraken gemaakt worden, ook gaven de professoren van Harvard aan dat neutrale mediation onontbeerlijk is bij het oplossen van conflicten in familiebedrijven. Veel families kiezen ervoor om zelf een stapje terug te nemen, en het management over te laten aan externe professionals.

Er is altijd een sterke band

De nazaten van Albrecht kunnen zwemmen in geld dankzij de inspanningen van Karl en Theo, ze delen daarmee dezelfde financiële belangen. Er bestaan overigens wel conflicten en onenigheden binnen de familie, zo treedt Babette Albrecht graag op de voorgrond terwijl de rest van de familie zich zelden in het openbaar laat zien. Naast de familieband kan het succes van de onderneming ook zeker een factor zijn die de familie bij elkaar houdt.

Conclusie

Bij conflictmanagement in familiebedrijven is een andere aanpak van toepassing dan bij andere organisaties. Het inzetten van een neutrale partij bij conflictsituaties, onderhandelingen en het vastleggen van afspraken zal niet alleen goed zijn voor de welvaart van het bedrijf, maar ook voor het welzijn van de familieleden.